Cache – co to jest i do czego służy?
5 min
5 min
Na skróty
Cache to rodzaj pamięci, na który często nie zwracamy większej uwagi. Czy to oznacza, że nie odgrywa istotnej roli? Nie do końca, ponieważ ma wpływ na szybkość ładowania stron internetowych i czas reakcji. Co należy wiedzieć o cache? Co to jest i w jaki sposób działa?
Cache to inaczej pamięć podręczna, która odpowiada za tymczasowe przechowywanie danych, aby zapewnić do nich szybszy dostęp. Jej powstanie miało na celu usprawnienie komunikacji pomiędzy procesorem a nośnikiem pamięci. W wyniku rozwoju nowoczesnych technologii cache wdrożono później również do obszaru Internetu. Zastosowanie tego rozwiązania stało się konieczne, ponieważ zauważono, że mimo coraz lepszych parametrów procesorów szybkość obliczeń nie wzrasta. Wynikało to m.in. z niższej wydajności RAM.
Cache ma małą pojemność, a jednocześnie wysokie parametry. Możemy wyróżnić pamięć podręczną:
Aby zrozumieć, dlaczego powstała pamięć podręczna i co to dokładnie jest, należy wziąć pod uwagę, że korzystanie z sieci opiera się na ciągłej wymianie informacji między użytkownikiem a serwerami. Kiedy chcesz otworzyć konkretną stronę www, Twój komputer (lub smartfon czy inne urządzenie) wysyła żądanie o przesłanie niezbędnych informacji. Trafia ono do serwera, a ten w odpowiedzi podaje wszystkie potrzebne dane i daje dostęp do zawartości witryny. Każda strona zbudowana jest z wielu różnych elementów, m.in. grafik, treści i kodu. Ładowanie ich od początku podczas każdych odwiedzin zajmowałoby za dużo czasu i właśnie dlatego wymyślono cache. To pojęcie odnosi się jednak nie tylko do przeglądarek internetowych i witryn. Dotyczy również innych aplikacji, a także procesorów i dysków twardych.
Pamięć cache przeglądarki zapisuje pobrane przez użytkownika dane niezbędne do poprawnego działania strony internetowej. Wykorzystuje w tym celu dysk twardy komputera. Każdorazowo podczas próby otworzenia danej witryny przechowywane pliki są odtwarzane z pamięci podręcznej, co sprawia, że nie ma potrzeby ponownego pobierania ich wszystkich z serwera. Tym samym strona ładuje się szybciej i skraca się czas reakcji. To samo dzieje się np. podczas poruszania się w obrębie witryny i korzystania z opcji „wstecz”. Pliki cache mogą się zmieniać. Z tego względu są one automatycznie usuwane co pewien czas. Za pomocą nagłówków Expires i Cache-Control ustawionych w pliku .htaccess można określić, jak długo konkretne typy plików mają być przechowywane w pamięci podręcznej. Kiedy zostaną usunięte, podczas kolejnej próby otworzenia strony konieczne będzie ich ponowne pobranie z serwera.
Warto wspomnieć tu o innym rodzaju pamięci cache, czyli proxy cache lub inaczej shared, stosowanym w miejscach, gdzie działa sieć komputerów łączących się z Internetem za pomocą lokalnego serwera (np. w dużych firmach). W tym przypadku przeglądarka najpierw sprawdza, czy ważne dane znajdują się na serwerze lokalnym lub firmowym. Mechanizm ten okazuje się przydatny, kiedy pracownicy korzystają często z tych samych stron, wpływa to na oszczędność transferu.
Za sprawą pamięci podręcznej ładowanie dostępnych w Internecie treści zajmuje mniej czasu, więc otwieranie stron internetowych przebiega sprawniej. Użytkownicy nie muszą długo czekać na załadowanie zawartości, a to pozytywnie wpływa na ich doświadczenia. Ponadto cache zmniejsza obciążenie łącza i ułatwia generowanie dużego ruchu w witrynie. Ten typ pamięci przechowuje różnego rodzaju pliki. To nie tylko obrazki i inne elementy graficzne, wideo czy czcionki, ale także skrypty JavaScript, style CSS itp.
Ciekawe jest to, że nawet Google używa cache w celu zapisywania odwiedzonych stron. Pamięć podręczna wyszukiwarki przydaje się w wielu sytuacjach. Przykładem jest wykryta duplikacja treści. Za pomocą cache można zyskać dostęp do treści z tego dnia, kiedy odwiedziły ją roboty wyszukiwarki. To pozwala na zyskanie dowodu, że ktoś dopuścił się kradzieży, nawet jeśli zdążył już usunąć powielone fragmenty tekstu. Pamięć podręczna wyszukiwarki jest pomocna również w takich sytuacjach jak awaria serwera czy błędy popełnione przez webmastera. Poza tym na podstawie Google cache można się przekonać, jak często roboty odwiedzają witrynę (im częstsze odwiedziny, tym bardziej wartościowa dla Google jest ta witryna). Włączenie pamięci podręcznej wyszukiwarki pozwala na przyspieszenie strony, a tym samym na poprawę jej pozycjonowania. Nierzadko jest to równie istotne działanie optymalizujące jak kompresja obrazów, dopracowanie kodu, odpowiedni wybór hostingu czy ograniczenie liczby przekierowań.
Co prawda stworzenie pamięci cache miało na celu przyspieszenie działania sprzętów i procesu ładowania stron, jednak nadmiar zgromadzonych danych niekiedy staje się źródłem problemów. Czasami przyczynia się on do spowolnienia pracy urządzeń. Jeśli przechowywane dane są stare, wówczas przeglądarka internetowa nie będzie mogła ładować nowych treści, przykładowo po zaktualizowaniu witryny. W efekcie użytkownicy nie zobaczą elementów, które zostały odświeżone. Nie bez znaczenia jest to, że gromadzące się na dysku pliki cache zajmują coraz więcej miejsca, mierzonego nawet w gigabajtach. Dlatego należy pamiętać o tym, aby co pewien czas je usunąć. Podpowiedzią w tej kwestii jest szybkość pracy urządzenia. Gdy komputer czy sama przeglądarka zaczyna wyraźnie wolniej działać, to dobry moment, aby usunąć nadmiar plików.
Innym problemem związanym z pamięcią podręczną jest możliwość ukrycia złośliwego oprogramowania, jakim jest malware. Użytkownik może nie zdawać sobie sprawy o jego istnieniu i to przez dłuższy czas (może upłynąć nawet kilka miesięcy, zanim dojdzie do automatycznego usunięcia cache). Co więcej, nie wszyscy są świadomi, jak dużo plików pamięci podręcznej znajduje się na dysku, również tych bardzo przestarzałych. Cache gromadzi dane dotyczące odwiedzanych witryn w tle, robi to bez naszej wiedzy.
Uważa się, że pamięć podręczną należy czyścić przynajmniej raz w miesiącu. Można połączyć to z usuwaniem plików cookie. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby pozbyć się cache nieco wcześniej, zwłaszcza gdy wolniejsze ładowanie stron staje się coraz bardziej uciążliwe. Jak wyczyścić pamięć podręczną? To w dużej mierze zależy od przeglądarki. W Chrome trzeba przejść do menu poprzez kliknięcie trzech kropek w prawym górnym rogu ekranu. Następnie należy wybrać kolejno:
W przypadku przeglądarki Mozilla wygląda to podobnie:
Także w Operze usunięcie cache nie sprawia problemów:
Jak usuwanie pamięci cache wygląda w Microsoft Edge? Nie różni się to znacząco w porównaniu do pozostałych popularnych przeglądarek. W menu wyszukaj sekcję Ustawienia, a następnie Wybierz elementy do wyczyszczenia i Wyczyść dane przeglądania. Po zaznaczeniu odpowiednich elementów kliknij Wyczyść.
Tak naprawdę czyszczenie pamięci podręcznej wygląda podobnie w każdej sytuacji, również na smartfonach i innych urządzeniach mobilnych. Po usunięciu plików cache początkowo odwiedzane strony mogą ładować się nieco wolniej. Wynika to z tego, że konieczne jest ponowne pobranie danych. Przy kolejnych wizytach wszystko będzie przebiegać sprawniej.
Cache kojarzy się przede wszystkim z przeglądarkami, ale warto pamiętać, że odnosi się też do innych aplikacji i podzespołów komputerów oraz pozostałych urządzeń. Często nie jesteśmy świadomi, że korzystamy z pamięci podręcznej, choć to właśnie dzięki niej strony mogą działać szybciej, a sieć staje się mniej obciążona. Zastosowanie cache wpływa na oszczędność czasu użytkowników, jak również zasobów serwera.
