Jak scrapować legalnie i bez ryzyka?

Na sam początek pozwólcie, że przedstawimy Wam krótką definicję web scrapingu. Jest to technologia, która umożliwia automatyczne pozyskiwanie danych z publicznie dostępnych stron internetowych. Wzrost popularności tej techniki idzie w parze z pytaniami o jej legalność. Czy scrapowanie to działanie zgodne z prawem? Kiedy może stanowić naruszenie przepisów? 

Oto praktyczny przewodnik po tym, jak scrapować zgodnie z obowiązującym prawem.

Czym właściwie jest web scraping? Szybkie przypomnienie

Web scraping, często nazywany po prostu „scrapowaniem”, to zaawansowana technika automatycznego pobierania danych ze stron internetowych. Wyobraź sobie, że zamiast ręcznie kopiować informacje z wielu podstron, specjalne oprogramowanie robi to za Ciebie w ułamku sekundy, zbierając tylko te dane, które są Ci potrzebne!

Web scraping wykorzystamy przy monitoringu cen, analizie konkurencji, przy agregowaniu treści, a nawet do pozyskiwania danych do nauki i analiz. Więcej o tej świetnej technice przeczytać w naszym artykule: Web scraping od A do Z.

Kiedy scrapowanie przekracza granicę prawa?

Mimo że web scraping sam w sobie jest techniką, a nie czynnością nielegalną, to sposób jego wykorzystania i rodzaj pozyskiwanych danych mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych. Poznaj obszary, na które musisz zwrócić szczególną uwagę, aby scrapować legalnie i bez ryzyka:

1. Naruszenie regulaminu strony (Terms of Service)

Każda strona internetowa posiada swój regulamin (często nazywany “Terms of Service” lub “Warunki korzystania”). Ten dokument określa zasady korzystania z serwisu, w tym również to, czy i w jaki sposób można pobierać z niego dane.

• Czego unikać? Scrapowania stron, których regulamin wyraźnie tego zabrania. Wiele serwisów zastrzega sobie prawo do ochrony swojej treści i infrastruktury przed automatycznym pobieraniem danych. Ignorowanie tych zapisów może skutkować zablokowaniem dostępu, a w poważniejszych przypadkach nawet krokami prawnymi.
• Jak postępować legalnie? Zawsze dokładnie zapoznaj się z regulaminem strony internetowej przed rozpoczęciem scrapowania. Jeśli regulamin zakazuje automatycznego pobierania danych, po prostu zrezygnuj z tej metody. Możesz także skontaktować się z właścicielem witryny i ustalić z nim warunki.

2. Ochrona danych osobowych (RODO/GDPR)

Jeśli w wyniku scrapowania uzyskasz dostęp do danych osobowych (imiona, nazwiska, adresy e-mail, numery telefonów itp.), musisz bezwzględnie przestrzegać przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, w szczególności Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych (RODO/GDPR), które obowiązuje w Europie.

• Czego unikać? Pozyskiwania i przetwarzania danych osobowych bez wyraźnej podstawy prawnej. Pamiętaj, że RODO nakłada surowe obowiązki dotyczące zbierania danych w minimalnym zakresie, zapewnienia ich bezpieczeństwa i informowania osób o sposobie ich przetwarzania.
• Jak postępować legalnie? Upewnij się, że masz solidną podstawę prawną do pozyskiwania i przetwarzania jakichkolwiek danych osobowych. Jeśli nie jest to absolutnie konieczne dla Twojego celu, unikaj scrapowania stron zawierających takie dane. W przypadku ich pozyskania wdróż odpowiednie środki techniczne i organizacyjne, aby zapewnić ich bezpieczeństwo i zgodność z RODO.

3. Prawa autorskie do treści (np. artykuły, opisy produktów, zdjęcia)

Treści publikowane na stronach internetowych, takie jak artykuły, opisy produktów, zdjęcia, grafiki czy filmy, zazwyczaj podlegają ochronie praw autorskich. Scrapowanie tych treści i ich dalsze komercyjne wykorzystanie bez zgody właściciela praw autorskich jest nielegalne.

• Czego unikać? Kopiowania i rozpowszechniania chronionych prawem autorskim treści bez uzyskania odpowiedniej licencji lub zgody. Dotyczy to zarówno treści tekstowych, jak i multimedialnych. Samo publiczne udostępnienie treści na stronie internetowej nie oznacza zgody na ich swobodne kopiowanie i wykorzystywanie.
• Jak postępować legalnie? Jeśli chcesz wykorzystać treści znalezione na innych stronach, zawsze upewnij się, że masz do tego prawo. Sprawdź, czy strona udostępnia treści na otwartej licencji (np. Creative Commons) lub skontaktuj się z właścicielem praw autorskich w celu uzyskania pozwolenia.

Pamiętaj, że granica między legalnym a nielegalnym scrapowaniem może być cienka. Zawsze szanuj prawa właścicieli stron internetowych i przepisy prawne dotyczące ochrony danych i praw autorskich. W razie wątpliwości warto skonsultować się z prawnikiem. Dowiedz się też o tym, jak AI może pomóc Ci z web scrapingiem.

Trzymaj się zasad i uniknij ryzyka

Chcesz wykorzystać niesamowitą technikę bez narażania się na konsekwencje prawne? Najważniejsze jest to, aby do tematu podejść odpowiedzialnie i przestrzegać kilku fundamentalnych zasad. Razem z nami poznaj kompendium prawidłowego scrapowania!

1. Celuj w dane publiczne i ogólnodostępne

Skup się na pozyskiwaniu informacji, które są publicznie dostępne dla każdego użytkownika Internetu. Unikaj treści, które wymagają logowania, subskrypcji lub dostępu warunkowego. W ten sposób unikniesz sytuacji, które mogą być w skutkach niepożądane.

2. Powstrzymaj się od pozyskiwania danych osobowych bez solidnej podstawy prawnej

Kategorycznie unikaj zbierania danych osobowych, chyba że masz wyraźną i legalną podstawę prawną do takiego przetwarzania, zgodną z RODO/GDPR i innymi przepisami o ochronie danych. W większości przypadków scrapowanie danych osobowych bez zgody jest nielegalne.

3. Ustal limity zapytań

Implementuj mechanizmy opóźniające między kolejnymi zapytaniami wysyłanymi do serwera strony internetowej. Unikaj gwałtownego i intensywnego scrapowania, które może przeciążyć serwer i spowodować jego niedostępność (DoS). Bądź uprzejmym odwiedzającym w sieci.

4. Wybieraj oficjalne API, gdy tylko są dostępne

Jeśli strona internetowa udostępnia publiczne API (Application Programming Interface), zawsze preferuj tę metodę pozyskiwania danych zamiast bezpośredniego scrapowania HTML. API jest zaprojektowane do udostępniania danych w ustrukturyzowany i kontrolowany sposób, co jest zazwyczaj bardziej stabilne i zgodne z intencjami właściciela serwisu.

Podsumowanie

Web scraping to potężne narzędzie do automatycznego pozyskiwania danych ze stron internetowych, oferujące szerokie możliwości zastosowania, od monitorowania cen i analizy konkurencji po badania rynku. Różni się od korzystania z API tym, że polega na bezpośrednim „wydobywaniu” informacji ze struktury strony, podczas gdy API jest oficjalnym interfejsem udostępnianym przez właściciela serwisu.

Polecamy także zapoznać się z treścią, która objaśni Ci, jak wielką rolę scrapowanie ma w analizie rynku.

Najważniejszym aspektem scrapingu jest jego legalność. Może on stać się nielegalny w przypadku naruszenia regulaminu strony, pozyskiwania danych osobowych bez podstawy prawnej (RODO/GDPR), naruszania praw autorskich do treści oraz nadmiernego obciążania serwerów (DoS).

Pamiętaj, że odpowiedzialne podejście, szacunek dla zasad i przepisów oraz świadomość potencjalnych ryzyk to fundament bezpiecznego i legalnego web scrapingu. Wybierając mądre strategie i etyczne praktyki możesz wykorzystać potencjał tej technologii bez narażania się na nieprzyjemne konsekwencje prawne.

Serdecznie zapraszamy Cię również do zapoznania się z naszym przypadkiem! Przeczytaj o nim tutaj.

Autor:

Magnuso