Marketing u podstaw – historia
5 min
5 min
Na skróty
Marketing to bardzo ważna dziedzina, której istnienie nikogo nie dziwi. Dla wielu jest to też obszar pracy zawodowej i różnych możliwości rozwoju. Jednak nie wszyscy znają historię powstawania marketingu i tego, jak zmieniał się na przestrzeni lat. Oto najistotniejsze informacje na jego temat – sprawdź, czy znasz je wszystkie.
Tak naprawdę nie ma jednej precyzyjnej daty wskazującej moment powstania marketingu. Jedni uważają, że dziedzina ta zaczęła się rozwijać już pod koniec XVIII wieku, kiedy rozpoczęła się rewolucja przemysłowa w Wielkiej Brytanii. Inni przekonują, że miało to miejsce nieco później, na początku XX wieku. Potwierdzeniem tej tezy ma być fakt, że w 1909 roku w Harvard School of Business Administration pojawił się przedmiot ze słowem „marketing” w nazwie. Są również głosy, że ta istotna dziedzina zaczęła się kształtować po zakończeniu II wojny światowej.
Mimo sprzecznych opinii można bez wątpienia stwierdzić, że historia marketingu liczy już kilkadziesiąt lat. Co ciekawe, jego podstawy powstały dzięki ekonomii. Formalnie pojawienie się i kształtowanie marketingu łączy się z rozwojem innego obszaru, czyli nauk o zarządzaniu. W początkowym okresie skupiał się on na problematyce wymiany produktów, a także na dystrybucji.
Lata 1920-1950 uznaje się za wczesny okres rozwoju marketingu. Pojawiały się wówczas opracowania, które próbowały określać jego podstawowe zasady i fundamenty, koncentrowano się na transakcjach oraz ich rezultatach. Warto podkreślić, że w tym czasie powstały również istotne marketingowe czasopisma, stowarzyszenia i podobne instytucje. Mowa tu np. o American Marketing Society. Według źródeł okres dynamicznego rozwoju przypada na lata 1950-1980. W tym czasie zaczęto szukać nowej roli marketingu. Był to też okres, kiedy wdrażano nowoczesne technologie i formy dystrybucji. To sprawiło, że marketerzy zyskali inne możliwości. Z kolei lata 1980-1990 uznaje się za okres stabilizacji.
Po roku 1990 rozpoczął się czas harmonijnego rozwoju marketingu, który trwa do dziś. Towarzyszą mu rozważania na temat przyszłości tej dziedziny i roli, jaką będzie odgrywać. Coraz częściej mówi się, że marketing to nie tylko sprzedaż produktów, ale przede wszystkim próby spełniania potrzeb klienta, kreowanie wartości oraz budowanie świadomości marki.
Pod koniec lat 90. XX wieku rozpoczął się intensywny rozwój internetu i stron www. Ponadto w wielu branżach zaczęła pojawiać się coraz większa konkurencja. To wymusiło na firmach konieczność wyróżnienia się na tle innych biznesów i szukania nowych sposobów na dotarcie do klientów. Wiele możliwości dał i wciąż daje marketing internetowy wraz z narzędziami, jakie mu towarzyszą.
Początki reklamy internetowej sięgają do 1994 roku, kiedy to w magazynie online HotWired pojawiła się pierwsza jej forma, czyli prosty baner. Z czasem zaczęto wdrażać inne, ciekawsze z perspektywy klientów rozwiązania, takie jak reklamy w postaci animowanej. Obecnie marketing online opiera się na wielu różnorodnych działaniach, do których zalicza się m.in.: SEO, content marketing, social media marketing oraz Google Ads.
Jedną z najsłynniejszych osób, które przyczyniły się do rozwoju marketingu, jest Philip Kotler. To amerykański uczony mający na swoim koncie wiele prac oraz teorii związanych ze wspomnianą dziedziną. Stworzył tzw. biblię marketingu, a więc podręcznik, z którego korzystają wszyscy studenci kierunków marketingowych. P. Kotler jest również autorem artykułów opublikowanych w popularnych czasopismach. Mimo że jego podejście do marketingu jest często krytykowane, niemal każda osoba związana z tą dziedziną zna wspomniane nazwisko.
Twórcą jednej z pierwszych definicji wyjaśniających, czym właściwie jest marketing, był Richard Butler. Określił go jako kombinację czynników istotnych nie tylko dla sprzedaży, ale również dla wspierających ją działań. R. Butler to także autor pierwszej książki ze słowem „marketing” w tytule, wydano ją w 1911 roku.
Osobom poznającym ten obszar dobrze znana jest też postać Petera Druckera. To ekspert do spraw zarządzania, którego uznaje się za jednego z najbardziej wybitnych teoretyków i myślicieli XX wieku. P. Drucker jest autorem kilkudziesięciu książek. W swoich pracach pokazywał, jaką rolę w organizacji powinien mieć menedżer, często podkreślał potrzebę innowacyjności, wdrażania nowych strategii działania oraz przedsiębiorczości.
W rozwoju marketingu swój udział mieli też polscy uczeni. Do tego grona należą m.in.:
Początkowo marketing rozwijał się przede wszystkim w obszarze dóbr konsumpcyjnych, ale z czasem zaczął przenikać do sfery usług, takich jak bankowość czy handel. Później stał się obecny także w innych dziedzinach, zaczęły go stosować m.in. kluby sportowe, szkoły, szpitale, a nawet kościoły. Obecnie marketing towarzyszy nam niemal we wszystkich aspektach życia. Warto mieć świadomość, że jego rozumienie wciąż się zmieniało.
Najpierw marketing traktowano jako umiejętność sprzedawania produktów. W pewnym momencie zdano sobie sprawę, że w tej dziedzinie istotną rolę odgrywa znalezienie klientów, a także zatrzymanie ich przy sobie. Z biegiem lat marketing zaczęto uznawać za sztukę zdobycia, utrzymywania i rozwijania stosunków z opłacalnymi kontrahentami. Współcześnie na pierwszy plan zwykle wysuwa się potrzeby osób, do których są skierowane produkty lub usługi. Choć zyski osiągane przez przedsiębiorstwo są bardzo ważne, należy podejmować działania z myślą głównie o potencjalnych klientach i szukać rozwiązań, które będą dla nich pomocne.
W rozwoju marketingu istotną rolę odgrywały i nadal odgrywają takie kwestie jak:
Za cztery podstawowe filary marketingu, zgodnie z koncepcją 4P, uznawane są:
Z czasem zaczęły pojawiać się wzmianki o trzech dodatkowych aspektach: pracownikach (people), procesie świadczenia usług (process) i świadectwie materialnym (physical evidence). W ten sposób powstała koncepcja 7P. Sposób postrzegania każdego wymienionego elementu ulegał modyfikacji wraz ze zmianami zachodzącymi w otoczeniu, choćby w gospodarce. Przykładem może być produkt. W początkowej fazie rozwoju marketingu skupiano się na konkurowaniu jego cechami, później ceną, a także jakością. Obecnie podejmuje się działania, aby dany produkt kojarzył się z określonymi wartościami, przeżyciami i doznaniami.
źródło: https://unsplash.com/photos/OEdkPaxYMXU
Marketing coraz rzadziej koncentruje się na typowej sprzedaży, a częściej na odczuciach i emocjach. Dziedzina ta funkcjonuje dziś w formie współpracy z wieloma innymi obszarami. To nie tylko nauka o zarządzaniu, ale i PR czy komunikacja społeczna. Marketing jest pojęciem, które staje się coraz szersze. Ma to związek z wdrażaniem kolejnych innowacyjnych technologii, a także pojawianiem się nowych trendów i narzędzi. Zmiany w tym obszarze z pewnością będą nam towarzyszyć przez cały czas, co pozwala na odkrywanie zupełnie innych możliwości i szans na rozwój.
Źródła:
