Strategia firmy od A do Z – Poradnik

Strategia firmy często kojarzy się z czymś skomplikowanym i trudnym do przygotowania. Jednak w rzeczywistości wcale nie musi tak być – zwłaszcza że potrzebuje jej każdy biznes. To podstawa, bez której prowadzenie skutecznych i zsynchronizowanych działań jest wyjątkowo trudne. Czym dokładnie jest strategia firmy? Jak ją opracować i realizować, aby odnosić sukcesy na rynku?

Co to jest strategia firmy? Definicja

Definicji, które wyjaśniają znaczenie pojęcia strategia firmy, jest wiele. Według A. D. Chandlera wyraża ona długoterminowe cele przedsiębiorstwa, które odpowiadają głównym kierunkom działania, a dodatkowo przedstawia podział zasobów niezbędnych do ich realizacji. To jedno z najbardziej podstawowych wyjaśnień. W definicjach innych autorów pojawiają się wzmianki m.in. o planowanych wynikach związanych z misją i celami firmy (P. Wright, Ch. Pringle, M. Kroll) czy reakcją w czasie na oddziaływanie otoczenia organizacji (J. Stoner, R. Freeman, D. Gilbert).

Innymi słowy, strategia to ogólny plan określający:

• co firma zamierza robić,
• jaka jest jej misja,
• co będzie odróżniać ją od innych organizacji,
• jakie miejsce będzie zajmować w społeczeństwie,
• jakie zadania są niezbędne do wykonania, aby realizować przyjęte cele.

Niemal każdemu biznesowi zależy przede wszystkim na tym, aby zaistnieć na rynku, rozwijać swoją działalność na szeroką skalę, docierać do kolejnych klientów i wyróżniać się na tle konkurencji, uzyskując przy tym wysokie zyski. Bez odpowiednio zaplanowanej i stopniowo realizowanej strategii może to być niemożliwe.

Dlaczego strategia odgrywa dla firmy istotną rolę?

Według wielu ekspertów to właśnie strategia firmy ma kluczowe znaczenie i decyduje o jej sukcesie. Starannie opracowany plan pozwala na odkrycie wszystkich mocnych stron biznesu, dzięki którym może wyprzedzić konkurencję i skutecznie dotrzeć do klientów. Dostarcza on też wielu cennych informacji i wskazówek, jak doskonalić firmę, aby stawała się coraz lepsza, cieszyła się dużym zaufaniem i mogła pracować w odpowiednim rytmie.

Bez strategii trudno efektywnie zarządzać – nie ma znaczenia, czy jest to niewielki biznes, czy też bardzo duże przedsiębiorstwo. Brak takiej koncepcji może powodować chaos i przyczyniać się do realizowania wielu działań jednocześnie, które niekoniecznie są spójne, a nawet niezbędne. To dzięki niej firma podąża we właściwym kierunku i wie, co zrobić w przypadku pojawienia się problemów czy trudności.

Gotowy plan działania należy nie tylko realizować, ale też weryfikować. W ten sposób można zachować kontrolę nad biznesem i w razie potrzeby szybko zareagować, wprowadzając konieczne modyfikacje. Rynek często ulega zmianom, niezależnie od branży, a dzięki strategii można uniknąć lub zminimalizować niepowodzenia. Przyjęta przez firmę koncepcja jest najważniejszym elementem jej zarządzania.

Jaka powinna być strategia firmy – cechy dobrego planu działania

Jak twierdzą specjaliści, starannie opracowana strategia firmy powinna spełniać trzy podstawowe cechy:

1. Prostota – im mniej skomplikowana jest koncepcja, tym łatwiejsza staje się jej realizacja i komunikowanie z otoczeniem. Zawiły plan będzie niezrozumiały dla pracowników, co spowoduje problemy z jego wdrożeniem. Klienci, z uwagi na dezorientację i wątpliwości wobec intencji firmy, mogą mieć problemy z zaufaniem jej, a partnerzy biznesowi odczują brak profesjonalizmu i niechęć do nawiązania współpracy. Jasna strategia ułatwia budowę odpowiedniej struktury przedsiębiorstwa oraz zmotywowanie pracowników do rzetelnego wypełniania obowiązków.
2. Spójność wewnętrzna – najważniejsze decyzje dokonywane przez firmę i sposoby ich realizacji powinny być ze sobą spójne. Wszystkie punkty stanowiące koncepcję powinny prowadzić do jednego celu, składać się na tę samą misję. Przyjęte programy działania muszą się wzajemnie uzupełniać, a przy tym być logicznie powiązane z firmowymi decyzjami. Spójność wewnętrzna zwykle jest związana z wyborami dotyczącymi m.in. grupy docelowej, rodzajów produktów czy sposobów ich dystrybucji.
3. Spójność zewnętrzna – odpowiednie dopasowanie do zmian demograficznych, aktualnych trendów rynkowych i ogólnych przemian, jakie zachodzą w otoczeniu (dotyczy to również samego społeczeństwa i innych firm). Każdy biznes powinien mieć na uwadze preferencje, potrzeby i przyzwyczajenia swoich klientów, ale także działania konkurencji czy zmieniającą się modę. Konieczne jest więc uważne obserwowanie rynku, sprawdzanie prognoz na przyszłość i opracowywanie dopasowanych do nich rozwiązań.

Jest też kilka ważnych elementów, które powinna zawierać każda strategia firmy. Należą do nich:

• Misja – najważniejsze, aby była dobrze zdefiniowana. Informuje o aspiracjach i zamiarach firmy, ale też o wyznawanych przez nią wartościach. Misja wyjaśnia, dlaczego biznes pojawił się na rynku, dla kogo istnieje i do czego dąży.
• Przewaga strategiczna – pokazuje, co odróżnia firmę od innych działających w branży, jak może doskonalić się oraz zyskać miano lidera. Przewaga strategiczna to ocena obiektywna, pozwala na określenie aktualnych lub możliwych do zdobycia w przyszłości zasobów, dzięki którym przedsiębiorstwo zyska przewagę nad innymi.
• Domena działania – wskazanie konkretnych rynków zbytu, jak również sposobów dystrybucji oferowanych produktów lub usług.
• Cele strategiczne – są precyzyjnie określone i jasno wskazują, co firma będzie realizować w ciągu swojej działalności.
• Funkcjonalny program działania – schemat pokazujący sposoby realizacji przyjętej strategii z perspektywy codziennego funkcjonowania firmy. Program powinien uwzględniać, za co będą odpowiedzialne konkretne osoby i działy, a także określać przewidywane tempo prac czy ich konsekwencje finansowe.

Strategię, która uwzględnia i szczegółowo opisuje wymienione punkty, można uznać za właściwie przygotowaną. Są to elementy mające kluczowe znaczenie dla powodzenia biznesu. Zignorowanie ich lub niestaranne doprecyzowanie wpływa negatywnie na funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Przyczynia się to do powstawania wielu problemów. To np. brak współpracy między poszczególnymi działami, trudności ze znalezieniem osób odpowiedzialnych za wybrane działania, brak motywacji pracowników, niespójności między przyjętymi wartościami a rzeczywistym postępowaniem firmy.

Jak stworzyć strategię firmy?

Najważniejszym krokiem prowadzącym do stworzenia strategii jest precyzyjne zdefiniowanie kierunku, w jakim ma rozwijać się firma. To podstawa, która będzie wyznaczać wszystkie cele i metody pozwalające na ich realizację. Aby określić taką wizję swojego biznesu, konieczne jest uwzględnienie, w jakim miejscu znajduje się on obecnie i jakie są jego możliwości. Należy również wziąć pod uwagę, co może utrudniać osiągnięcie sukcesu, zarówno teraz, jak i w dalszej perspektywie. Z tego powodu zwykle niezbędna okazuje się dokładna analiza potencjału firmy i jej otoczenia, np. SWOT.

Nie można zapomnieć o tym, że strategia powinna być oparta na jasnych zasadach, nie ma w niej miejsca na zbyt zawiłe i skomplikowane kwestie. Byłoby to utrudnienie nie tylko dla pracowników wypełniających swoje obowiązki, ale i dla samych klientów czy partnerów biznesowych (również tych potencjalnych). Trzeba też pamiętać o spójności wewnętrznej i zewnętrznej. W teorii wszystko to wydaje się mało kłopotliwe, jednak w praktyce nie zawsze tak jest. W przypadku problemów lub wątpliwości, jak stworzyć strategię firmy, warto zastosować się do poniższych wskazówek.

1. Koncepcja nie może koncentrować się wyłącznie na niedalekiej przyszłości. Powinna uwzględniać też plany długoterminowe, np. obejmujące okres kilku lat.
2. W strategii firmy należy skupić się na swoich produktach lub usługach. Niezbędne jest znalezienie odpowiedzi na ważne pytania, np.: w jaki sposób produkty bądź usługi mogą posłużyć klientom? Czy są one niszowe? Czy cena może być konkurencyjna, a jeśli tak, to jak bardzo?
3. Warto skupić się na wszystkich mocnych stronach biznesu. Koncentrowanie się na sferach, w których firma ma niewielkie doświadczenie lub w ogóle go nie zdobyła, nie jest wskazane. Utrudniłoby to rozwijanie się we właściwym kierunku, a nawet stworzyłoby ryzyko włożenia dużego wysiłku w coś, co ostatecznie nie przyniesie efektów.
4. Nieuniknione jest zbadanie potrzeb i preferencji klientów. To cenna wiedza, która ułatwia nie tylko dopracowanie produktów i usług, ale też np. sposobu komunikacji.
5. Choć na pewno każdy biznes wolałby uniknąć problemów, trzeba mieć świadomość, że mogą się one pojawić i to w najmniej oczekiwanym momencie. Warto przygotować się na taką okoliczność i opracować sposoby radzenia sobie z kryzysami.
6. Strategia firmy obejmuje również pomiar wydajności. Nie ma tu znaczenia, czy biznes dopiero powstaje, czy istnieje na rynku od dłuższego czasu. Należy kontrolować sytuację, aby wiedzieć, co się sprawdza, a co nie zapewnia efektów. Na tej podstawie można modyfikować plan działania i wdrażać poprawki, które ułatwią realizację przyjętych celów.

Strategia firmy odgrywa ważną rolę. Bez niej stanie się liderem w branży jest utrudnione, m.in. ze względu na brak sprecyzowanego kierunku rozwoju. Tworząc taką koncepcję, trzeba pamiętać o każdej strefie działalności. Osiągnięcie sukcesu jest możliwe tylko wtedy, gdy wszystkie elementy będą ze sobą współgrały.