Wytyczne WCAG 2.1 — dostępność stron internetowych
5 min
5 min
Na skróty
WCAG 2.1, czyli Web Content Accessibility Guidelines, to zbiór wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych. Zalecenia te mają na celu sprawić, że witryny oraz aplikacje mobilne będą łatwiejsze w użytkowaniu dla osób z niepełnosprawnościami — począwszy od osób niewidomych i niedowidzących, ale też głuchych, niedosłyszących, z niepełnosprawnością ruchową, intelektualną lub poznawczą. Omawiany zbiór zaleceń jest więc bardzo istotny w kontekście funkcjonalności oraz użyteczności, które stanowią fundament dobrych doświadczeń użytkowników.
WCAG 2.1 to aktualizacja WCAG 2.0 — zbioru, który został opublikowany w 2008 roku jako rekomendacja World Wide Web Consortium. W3C to organizacja zajmująca się opracowywaniem standardów dla sieci WWW, a ich aktualna wersja uwzględnia rozwój nowych technologii oraz związane z nim potrzeby użytkowników. Co więc można znaleźć w wytycznych? Między innymi dotyczą one obsługi gestów dotykowych, rozpoznawania mowy oraz responsywności (dopasowania do różnych urządzeń i orientacji ekranu). Oczywiście, jeśli strona jest zgodna z WCAG 2.1, spełnia również normy WCAG 2.0.
Jednak WCAG 2.1 są ważne nie tylko ze względów etycznych czy społecznych, ale także prawnych. Obowiązująca w Polsce ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych nakłada na instytucje obowiązek spełnienia wytycznych na poziomie AA, dotycząc zarówno nowych, jak i istniejących witryn oraz aplikacji. Niedostosowanie się do niej może skutkować karą administracyjną.
Wielu osobom może się wydawać, że wdrożenie wytycznych WCAG 2.1 to przykra konieczność, warto jednak pamiętać, że dostosowanie strony lub aplikacji ma również wiele korzyści biznesowych. Oto kilka z nich:
WCAG 2.1, będąc uaktualnieniem ustalonych wcześniej wytycznych, opiera się na tych samych czterech zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości oraz kompatybilności (solidności). Do każdej z wymienionych wytycznych dopasowano kryteria sukcesu, które określają konkretne wymagania i sposoby weryfikacji i są one numerowane według schematu: numer zasady.numer wytycznej.numer kryterium.
Jeśli chodzi o konkretne różnice pomiędzy WCAG 2.0 i 2.1, do aktualnej wersji dodano 17 nowych kryteriów sukcesu, które dotyczą:
Niektóre z wprowadzonych wytycznych są też uzupełnieniami lub rozszerzeniami wcześniejszych kryteriów. Nowe kryteria sukcesu w spisie treści dokumentu są oznaczone gwiazdką (*).
Wytyczne WCAG 2.1 definiują trzy poziomy zgodności, które określają stopień spełnienia kryteriów. Wspomniane poziomy prezentują się następująco: A (najniższy), AA (średni) oraz AAA (najwyższy). Oczywiście, im wyższa zgodność, tym publikowane w witrynie czy na stronie treści są lepiej dopasowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Co istotne, aby osiągnąć dany poziom zgodności, należy spełnić wszystkie kryteria sukcesu danego poziomu oraz poziomów niższych. Nie jest możliwe tylko częściowe wdrożenie, jednak poziom może dotyczyć całej strony internetowej/aplikacji lub jedynie części podstron czy elementów.
Poziom zgodności jest uzależniony m.in. od technologii użytych do tworzenia treści internetowej, takich jak HTML, CSS, JavaScript, Flash. W zależności od konkretnej opcji, dana technologia i oferowane przez nią rozwiązania może być bardziej lub mniej dostępna dla osób z niepełnosprawnościami, a w związku z tym wymagać dodatkowych środków dostępności (alternatywne wersje treści, ustawienia użytkownika). Aby zdobyć poziom zgodności, należy używać technologii w sposób zgodny ze specyfikacjami i dobrymi praktykami, a także zapewniać odpowiednie wsparcie dla technologii asystujących, którymi są m.in. czytniki ekranu oraz lupy.
Poziom zgodności jest również uzależniony od kontekstu i celu treści internetowych oraz od odbiorców i ich potrzeb. Niektóre elementy mogą być trudniejsze lub niemożliwe do udostępnienia na danym poziomie zgodności, ze względu na ich naturę lub ograniczenia techniczne. Na przykład, treści multimedialne, takie jak filmy czy gry, mogą wymagać specjalnych rozwiązań — dodania napisów, audiodeskrypcji czy też wdrożenia alternatywnych trybów interakcji.
Jakie konkretnie wytyczne dotyczą poszczególnych poziomów zgodności? Oto najważniejsze informacje:
Aby sprawdzić i udokumentować zgodność z WCAG 2.1, konieczne jest przeprowadzenie oceny dostępności internetowej. Można to zrobić, korzystając z odpowiednich narzędzi oraz metod, dzięki którym dowiesz się, czy strona lub aplikacja spełniają wszystkie kryteria sukcesu danego poziomu zgodności. Testy powinny być przeprowadzone zarówno automatycznie, jak i ręcznie — tylko wtedy możliwa jest pełna ocena wszystkich aspektów dostępności.
Wśród automatycznych narzędzi do analizy można wymienić m.in. te służące do walidacji kodu HTML, CSS i JavaScript, sprawdzenia kontrastu kolorów oraz struktury strony (w tym nagłówków), a także przetestowania formularzy.
W przypadku ręcznej oceny dostępności należy użyć technologii asystujących i symulatorów niepełnosprawności, takich jak: czytniki ekranu, lupy ekranowe, programy rozpoznające mowę, symulatory niepełnosprawności (wzroku, słuchu, ruchowej).
Dokumentacja zgodności z WCAG 2.1 powinna składać się z raportu, w którym zostaną zawarte informacje o:
Raport z oceny dostępności treści internetowej powinien być sporządzony w formacie zrozumiałym i czytelnym dla wszystkich zainteresowanych stron, takich jak twórcy treści, właściciele stron, użytkownicy czy audytorzy. Raport powinien być również aktualizowany w razie zmian w treści internetowej lub w wytycznych WCAG 2.1.
Aby tworzyć dostępne treści internetowe zgodnie z WCAG 2.1, należy stosować się do najlepszych praktyk i standardów branżowych. Również korzystanie z odpowiednich narzędzi oraz zasobów będzie pomocne.
Oto przykładowe wytyczne WCAG 2.1:
Kwestia WCAG 2.1 czy też bardziej ogólnie, dostępność stron internetowych, to bardzo rozbudowany temat, który powinien być jednak istotny nie tylko dla UX designerów. Zarówno graficy, jak i specjaliści SEO powinni mieć świadomość, jak ich praca zazębia się z Web Content Accessibility Guidelines. Nie tylko ułatwi to wykonywanie obowiązków, ale przede wszystkim pozwoli zapewnić jak najlepsze doświadczenia użytkownikom, niezależnie od ich sytuacji, stanu zdrowia oraz innych czynników, wpływających na łatwość odczytywania informacji.
Absolwentka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, filolożka języka polskiego i literaturoznawczyni, wkrótce słuchaczka na kierunku User Experience Design. Podstawą wszystkich działań marketingowych jest dla niej dobry research oraz analiza. Kiedy nie zajmuje się tworzeniem contentu, lubi oglądać modernistyczną architekturę i czytać o polskiej sztuce użytkowej PRL-u.
