Czym jest model biznesowy?

Model biznesowy dokładnie opisuje, w jaki sposób Twoje przedsiębiorstwo będzie zarabiać pieniądze. W praktyce sprowadza się to do określenia, co zamierzasz sprzedawać, jakim klientom, w jakim celu, w jaki sposób zamierzasz dostarczać tę wartość klientom i przede wszystkim, czy (i ile) Twoja firma może na tym zarobić. Innymi słowy, poprzez stworzenie modelu biznesowego możesz zadać sobie właściwe pytania dotyczące kluczowych elementów Twojego biznesu. Z poniższego artykułu dowiesz się, czym jest model ekonomiczny i jak go zbudować.

Zdecydowana większość firm działa w bardzo konkurencyjnych branżach i na dynamicznie rozwijających się rynkach. Podjęcie działalności w takim środowisku powinno zostać poprzedzone refleksją na temat modelu biznesowego. Brak przemyślanej strategii na konkurencyjnym rynku prowadzi zazwyczaj do konkurowania ceną, co automatycznie obniża rentowność biznesu i prowadzi do realizowania oczekiwań klienta, bez zaspokajania potrzeb przedsiębiorstwa. Tworzenie modeli biznesowych pozwala uniknąć podobnych sytuacji. Pora przyjrzeć się zatem, co to jest model biznesowy.

Model biznesowy – co to? Definicja modelu biznesowego

Model biznesowy firmy zwany także modelem ekonomicznym to plan, który tworzy przedsiębiorstwo w celu wygenerowania przychodu i maksymalizacji zysku operacyjnego. Innymi słowy, jest to dokument opisujący całą logikę, która umożliwi danej firmie zarabianie pieniędzy. Model biznesowy zajmuje zatem centralne miejsce w większości biznesplanów i stanowi szansę na stworzenie prężnie rozwijającego się, rentownego biznesu.

Elementy modelu biznesowego

Celem modelu biznesowego jest zaplanowanie, w jaki sposób stworzysz wartość dla swoich klientów, a następnie w jaki sposób im ją dostarczysz. Ponadto plan ten udziela odpowiedzi na pytania: kiedy Twoja firma powinna rozpocząć działalność, w jaki sposób może się rozwijać i kiedy będziesz wiedział, że odniosłeś sukces? Każdy rzetelnie opracowany model biznesowy powinien składać się z czterech podstawowych elementów. Oto one:

Who, czyli kto jest klientem firmy?

Skierowanie oferty do szerokiego grona odbiorców nie pozwoli Twojej firmie skupić się na klientach, którzy naprawdę potrzebują Twojego produktu lub usługi. Warto zatem, tworząc model biznesowy, zawęzić grupę odbiorców do dwóch lub trzech szczegółowo zdefiniowanych person. Przygotowaliśmy dla Ciebie kilka przykładowych pytań, które możesz sobie zadać, aby stworzyć czytelny obraz swoich klientów:

• Ile lat ma Twój klient?
• Czy ma dzieci?
• Jaki wykonuje zawód ?
• Gdzie mieszka?
• Jakie ma pasje?
• Czego potrzebuje?
• W jaki sposób podejmuje decyzje zakupowe?
• Z jakich sieci społecznościowych korzysta?
• Dlaczego powinien wybrać Twoje produkt lub usługi?
• Co może uniemożliwić mu skorzystanie z Twojej oferty?

What, czyli jaką wartość oferujesz?

Drugi element modelu biznesowego definiuje wartość, jaką zamierzasz dostarczać swoim odbiorcom, aby spełnić ich potrzeby i oczekiwania. Zastanów się, jaki produkt lub usługę możesz zaproponować klientom docelowym i opisz go możliwie jak najbardziej szczegółowo.

How, czyli w jaki sposób dostarczysz wartość swoim klientom?

Zastanów się, z jakich metod, narzędzi, czy technologii skorzystasz, aby dostarczyć zdefiniowaną wartość swoim klientom. Przemyśl również, jak na tym etapie możesz wyróżnić się na tle konkurencji, która oferuje podobne produkty lub usługi. Dzięki temu dowiesz się, co możesz zrobić inaczej, aby w sposób bardziej kompletny odpowiadać na potrzeby klientów docelowych.

Why, czyli dlaczego klient powinien skorzystać właśnie z Twojej oferty?

Aby zdefiniować czwarty element modelu biznesowego, możesz zastanowić się, dlaczego Twój docelowy klient powinien opuścić swojego obecnego dostawcę i skorzystać z Twojej oferty. Jakie korzyści mogą nakłonić go do podjęcia ryzyka i nawiązania współpracy z Tobą? Dlaczego klient powinien zapłacić właśnie Tobie? Od razu warto zastanowić się, w jaki sposób będzie mógł dokonać tej płatności.

Oczywiście modele biznesowe nie muszą (i nie powinny) ograniczać się tylko do zdefiniowania czterech powyższych elementów. W swojej analizie możesz także zawrzeć informacje na temat tego, w jaki sposób wdrożysz opracowany model do swojej działalności, czy nawiążesz współpracę z jakimiś partnerami biznesowymi, a także jakimi zasobami strategicznymi dysponuje Twoja firma.

Przed rozpoczęciem budowy modelu biznesowego warto dobrze poznać rynek i jego trendy. Zebrane dane powinny być rzeczywiste i rzetelnie zweryfikowane. W przeciwnym ryzykujesz rozwinięcie swojego modelu o oparciu o błędne założenia.

Model biznesowy – jak zrobić?

Tworzenie modeli biznesowych polega w zasadzie zadawaniu sobie właściwych pytań w celu uzyskania niezbędnych informacji z zakresu czterech, zdefiniowanych powyżej obszarów. Uprzednio jednak konieczne jest dokonanie wyboru odpowiedniego narzędzia, za pomocą którego będziesz mógł zgromadzić wszystkie niezbędne dane, w sposób umożliwiający wykorzystanie ich w przyszłości do rozwoju biznesu. Eksperci z zakresu tworzenia modeli biznesowych w swojej praktyce wykorzystują wiele różnorodnych metod. Jedną z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych jest model Canvas.

Model canvas

Model Canvas pozwala tworzyć modele biznesowe, poprzez przedstawienie ich na pojedynczej stronie w formie tabeli. Ten szybki i syntetyczny proces pomaga również przygotować się do ustnej prezentacji projektu. To narzędzie sprawdzi się w przypadku niemal każdego rodzaju działalności, niezależnie od skali i rodzaju oferowanej wartości. Umożliwia bowiem weryfikację spójności między tym, co będzie sprzedawane i dlaczego, komu, w jaki sposób i za ile. Jednocześnie Canvas pozwala na mapowanie kluczowych elementów projektu, zrozumienie interakcji między nimi i ich uporządkowanie.

Do stworzenia modelu biznesowego Canvas można użyć kilku metod. Najbardziej znana i obecnie powszechnie stosowana metoda została zaproponowana przez Alexandra Osterwaldera i Yves’a Pigneura. Zgodnie z założeniem autorów model Canvas składa się z 9 elementów:

• segmenty klientów,
• propozycja wartości,
• kluczowi partnerzy,
• kluczowe działania,
• kluczowe zasoby,
• kanały,
• relacja z klientem,
• struktura kosztów.

Poszczególne bloki modelu biznesowego Canvas tworzą nierozerwalną całość, która w ostatecznej formie stanowi model biznesowy przedsiębiorstwa. Macierz może się prezentować w następujący sposób:

Źródło: https://productvision.pl/2014/business-model-canvas-szablon-modelu-biznesowego/

Model biznesowy – przykład

Nie istnieje jeden, idealny przykładowy model biznesowy. Modele biznesowe można różnorodnie kategoryzować, na podstawie wielu odmiennych zależności rynkowych. Co więcej, przedsiębiorstwa rzadko korzystają wyłącznie z jednego rodzaju modelu. Najkorzystniejszą opcją jest stworzenie swojego modelu, który będzie kombinacją kilku różnych typów. Najpopularniejsza klasyfikacja modeli biznesowych oparta jest o relacje występujące pomiędzy przedsiębiorstwem, a jego klientami i wyróżnia następujące rodzaje modeli:

• B2C (Business-to-Customer): firmy kierują ofertę do klientów indywidualnych,
• B2B (Business-to-Business): przedsiębiorstwo oferuje wartość innym firmom,
• C2C (Customer-to-Customer): wymiana dóbr między konsumentami,
• P2P (Peer-to-Peer): dzielenie się plikami w internecie, bez potrzeby przesyłania ich przez główny serwer,
• E- lub m-commerce: polega na sprzedaży produktów i dokonywaniu transakcji za pomocą Internetu i urządzeń mobilnych.

Aby w jeszcze większym stopniu Cię zainspirować, poniżej zamieszczamy kilka przykładów innych, popularnych modeli biznesowych.

1. Produkcja i dystrybucja

Produkcja to klasyczny model biznesowy. Polega na przekształceniu surowców w produkty przeznaczone do wprowadzenia na rynek. Przykład: rzemieślnik sprzedający swoje wyroby.

2. Franczyza

W tym modelu franczyzobiorca przyjmuje koncepcję franczyzodawcy, który udziela pozwolenia na korzystanie ze swojego pomysłu. W zamian za możliwość skorzystania z modelu, którego opłacalność została udowodniona, franczyzobiorca zobowiązany jest wypłacić franczyzodawcy ustaloną część swojego obrotu. Przykład: sieci restauracji fast food, typu KFC.

3. Wynajem

Ten model biznesowy polega na pobieraniu opłaty od klientów za korzystanie z produktu lub usługi przez określony czas, bez dokonywania zakupu. Dzięki temu konsumenci uzyskują dostęp do towarów, na które być może ich nie stać lub których po prostu nie chcą kupować. Przykład: wynajem samochodów.

4. Reklama

Model reklamowy jest jednym z najstarszych, a mimo to nadal rozwijanych modeli biznesowych. Klient płaci za widoczność w celu rozpowszechniania swojego przekazu za pośrednictwem różnych mediów. Przykład: reklamy oferowane przez Google na stronie wyników wyszukiwania.

Długi, ale opłacalny proces

Model biznesowy to swoista receptura, która dobrze przygotowana stanie się podstawą sukcesu Twojego przyszłego biznesu. Jeżeli natomiast prowadzisz już działalność, to niezależnie od tego, czy Twoja firma jest startupem, czy raczej biznesem, który można określić jako tradycyjny, istotne jest, abyś dogłębnie przeanalizował swój model, ponieważ dzięki temu możesz skutecznie poprawić wydajność swojego przedsiębiorstwa. Czujesz, że potrzebujesz wsparcia w zakresie stworzenia lub rozwoju Twojego modelu biznesowego e-commerce? Zapraszamy do kontaktu. Dzięki dogłębnej diagnozie modelu ekonomicznego skutecznie pomagamy naszym klientom kwestionować ich modele biznesowe i ulepszać je lub projektować i wdrażać zupełnie nowe rozwiązania.

Semcore