Czym jest reklama społeczna?
Na skróty
Kiedy myślimy o marketingu, pierwsze, co przychodzi nam na myśl poza SEO lub SXO, to reklamy typu Google Ads, ogłoszenia, filmy czy plakaty, które nakłaniają nas (czasem wręcz nachalnie) do zakupu konkretnego produktu lub usługi. Istnieje jednak inny, specyficzny rodzaj przekazu reklamowego, który, choć również jest komunikatem perswazyjnym, ma odmienny, o wiele bardziej szlachetny i użyteczny cel – mowa o reklamie społecznej.
Reklama społeczna – czym jest?
Reklama społeczna wyróżnia się tym, że ma za zadanie wpłynąć na zmiany postaw lub zachowań społecznych. Nie chodzi więc wyłącznie o informowanie, a bardziej o uświadomienie i ostrzeganie, że mamy do czynienia z konkretnym problemem (takim jak np. narkomania, przemoc w rodzinie). Liczy się „sprzedanie” ważnej idei, promowanie postaw dobrych dla ogółu społeczeństwa (np. pomoc ofiarom kataklizmów czy osobom bezdomnym) lub krytykowanie tych nieodpowiednich (np. palenia papierosów, jazy samochodem pod wpływem alkoholu). Poruszane tematy pobudzają do refleksji, otwierają na dialog, zachęcają do rozważań – wszystko to w interesie publicznym. Stąd też dla wielu samo określenie „reklama” jest zastanawiające, w związku z tym, że ewidentnie mamy do czynienia z działaniem niekomercyjnym.
Reklama społeczna vs reklama komercyjna
Co stanowi o odmienności reklamy społecznej względem tej tradycyjnej? Między innymi:
- złożoność postaw, które promuje (są o wiele bardziej skomplikowane w porównaniu z postawami konsumenckimi, mają źródła w tradycji, zwyczajach, wychowaniu czy religii);
- stopień zmiany postawy (założenia co do zmiany, jaka ma się dokonać u odbiorcy reklamy są o wiele bardziej „ambitne” niż w reklamie komercyjnej, np. często chodzi wręcz o zmianę podejścia z negatywnego na pozytywny);
- charakter przekazu (odczucia odbiorcy nie muszą być pozytywne, mogą budzić niepokój, smutek, mogą nawet szokować);
- rodzaj korzyści (z racji specyficznych celów są to często korzyści, można by rzec, odroczone, ponieważ trudno szybko i naocznie je dostrzec);
- intencje przypisane nadawcy (choć w większości przypadków zakłada się, że są to intencje pozytywne, wręcz altruistyczne, to jednak wiele zależy od samego odbiorcy, który na komunikaty od policji czy organizacji rządowych niekoniecznie spojrzy przychylnym okiem);
- budżet (jak można się domyślać, jest on o wiele mniejszy w porównaniu z reklamą komercyjną, mimo że mamy do czynienia z o wiele istotniejszym przekazem).
Najlepsze reklamy społeczne
Zapadają w pamięć, zmuszają do myślenia, intrygują, a nierzadko także wzbudzają kontrowersje – najlepsze reklamy społeczne udowadniają, że takie działania mają sen i mogą być skuteczne. Oto cztery wybrane przez nas przykłady powiązane z konkretnymi kampaniami społecznymi.
- Autyzm wprowadza zmysły w błąd – fundacja SYNAPSIS
Pojawiające się w sieci filmy z dziwnie zachowującym się aktorem Bartłomiejem Topą, który nerwowo się poruszał, wymachiwał rękami i zasłaniał uszy były źródłem wielu spekulacji. Dopiero po pewnym czasie twórcy ujawnili, że nagrania są powiązaną z kampanią społeczną – Autyzm – całe moje życie, a aktor po prostu naśladuje zachowania autystyków. Fakt, że początek kampanii był prowadzony w tajemnicy i zdecydowano się zaangażować znaną osobę był strzałem w dziesiątkę, świetnie przyciągnęło to uwagę odbiorców.
- Zbieramy na cycki, nowe fryzury i dragi – Fundacja Rak’n’Rollna
Poczucie humoru, dystans, rezygnacja z litości czy współczucia, brak wstydu lub emocjonalnego szantażu – tak Rak’n’Rollna, zachęcała do przekazania 1% podatku na rzecz kobiet, które chorują na nowotwór piersi. Mówienie wprost, inne podejście do tematu choroby, przełamanie schematów sprawiły, że do dzisiaj kojarzymy reklamy społeczne i całą kampanię.
- Bicie jest głupie – Porozumienie “Dzieci Pod Ochroną” i Rzecznik Praw Dziecka
W ramach tej ważnej (zwłaszcza w naszym kraju) i ciekawie opracowanej kampanii przygotowano dwa spoty reklamowe Ulica i Waza, które wyreżyserował ceniony Xawery Żuławski. Prosty przekaz oparty na uświadomieniu odbiorcom, że każdy akt przemocy wobec dzieci wynika z poczucia fizycznej przewagi i zawsze jest rodzicielską porażką okazał się niezwykle perswazyjny.
- Uważni Rodzice – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (FDDS) w ramach działań Polskiego Centrum Programu Safer Internet
Kampania „na czasie” na temat wciąż aktualnego problemu zagrożeń, które dotykają dzieci i młodzież w przestrzeni online. Głównym elementem kampanii był film reklamowy udostępniany w krótszej i dłuższej wersji – wymownie obrazujący, jak pośpiech, brak rozmowy z dzieckiem, ignorancja jego potrzeb, nieuwaga mogą doprowadzić do niebezpieczeństw i manipulacji w sieci. Świetnie przedstawiono mechanizmy uwikłania w zagrażające, internetowe relacje, co z pewnością dla wielu rodziców okazało się alarmujące.
Jak można zauważyć na podstawie powyższych przykładów, reklamy i ogólnie – kampanie społeczne są nam bardzo potrzebne. Dzięki nim dbamy o marginalizowane grupy społeczne, naświetlamy trudne problemy, pomagamy sobie nawzajem. To doskonałe narzędzie promocji dla organizacji non-profit, które pozwala na zbudowanie poczucia społecznej solidarności, wymusza reakcje i nakłania do uważności.