Co to jest bitmapa?

Obrazy cyfrowe otaczają nas na każdym kroku – od zdjęć robionych smartfonem po grafiki w Internecie. Jednym z najpopularniejszych sposobów ich przechowywania i wyświetlania jest właśnie bitmapa. W tym wpisie dowiesz się, czym dokładnie jest mapa bitowa, jak działa, jakie są jej formaty plików oraz gdzie i jak jest wykorzystywana.

Źródło: pexels.com

Definicja – czym jest bitmapa?

Bitmapa to sposób przedstawiania obrazu cyfrowego za pomocą siatki pikseli (ang. pixels), z których każdy ma przypisany kolor. Innymi słowy, bitmapa to obraz rastrowy – składający się z maleńkich punktów, które razem tworzą całość widoczną na ekranie lub wydruku. Im więcej pikseli zawiera obraz (czyli im większa jest jego rozdzielczość), tym lepsza jakość i więcej szczegółów.

Jak działa bitmapa?

Każdy piksel w bitmapie przechowuje informację o kolorze. Najczęściej używanym modelem kolorów jest RGB (Red, Green, Blue), w którym każdy kolor jest definiowany przez kombinację tych trzech składowych. Ilość bitów przypadających na jeden piksel określa, ile kolorów może być przedstawionych. Przykładowo w 24-bitowym obrazie bitmapowym każdy piksel zajmuje 3 bajty – po jednym na czerwień, zieleń i niebieski – co pozwala na zapisanie aż 16,7 miliona kolorów. Im większa liczba bitów na piksel, tym lepsza jakość obrazu, ale też większy rozmiar pliku

Mapy bitowe zapisywane są w plikach z różnymi rozszerzeniami. W zależności od formatu, mogą one przechowywać dodatkowe informacje, takie jak warstwy przezroczystości czy dane o kompresji. Mapy bitowe są proste w odczycie i często wykorzystywane w programach graficznych oraz aplikacjach internetowych.

Formaty plików bitmapowych

Bitmapy mogą być zapisywane w różnych formatach plików, z których każdy ma swoje unikalne cechy. Oto kilka najpopularniejszych formatów bitmapowych:

• BMP-  to jeden z najstarszych formatów, używany głównie w systemach Windows. Pliki BMP są zazwyczaj nieskompresowane, przez co zajmują dużo miejsca na dysku, ale charakteryzują się prostotą zapisu i łatwością odczytu.
• PNG (Portable Network Graphics) – to format o bezstratnej kompresji, który nie usuwa żadnych danych z obrazu, dzięki czemu zachowuje najwyższą jakość. PNG obsługuje również kanał alfa, pozwalający tworzyć przezroczystość, dlatego świetnie nadaje się do ikon, przycisków i grafik na stronach internetowych.
• JPEG (Joint Photographic Experts Group) – wykorzystuje kompresję stratną, co pozwala znacznie zmniejszyć rozmiar pliku. Jest to najczęściej używany format do zdjęć i obrazów zawierających wiele kolorów, ale powtarzalne zapisywanie obrazu w tym formacie może powodować pogorszenie jakości.
• GIF (Graphics Interchange Format) – obsługuje tylko 256 kolorów, ale pozwala na tworzenie prostych animacji. Jest powszechnie wykorzystywany w sieci do grafik dekoracyjnych i animowanych emotikonów.
• TIFF (Tagged Image File Format) – to bardzo elastyczny format, który może przechowywać obrazy zarówno w kompresji bezstratnej, jak i stratnej. Dzięki temu jest często stosowany w profesjonalnym druku, w skanowaniu dokumentów oraz w fotografii, gdzie wymagana jest najwyższa jakość.

Kompresja bitmap

Bitmapy mogą być kompresowane, aby zmniejszyć rozmiar pliku. Kompresja może być:

• Bezstratna (np. PNG, TIFF) – zachowuje wszystkie dane obrazu – plik jest mniejszy, ale jakość obrazu się nie zmienia. Dzięki temu kompresja bezstratna jest idealna do grafik, które wymagają wysokiej jakości, jak np. ilustracje czy zrzuty ekranu. Takie pliki są łatwe do dalszej edycji, ponieważ żadne dane nie zostają utracone.
• Stratna (np. JPEG) – część danych zostaje usunięta, co powoduje mniejsze pliki, ale może wpłynąć na jakość. Kompresja stratna jest bardzo skuteczna w przypadku zdjęć, gdzie niewielka utrata jakości jest mało zauważalna, a za to umożliwia znaczne zmniejszenie rozmiaru pliku. Warto jednak pamiętać, że wielokrotne zapisywanie tego samego pliku w formacie stratnym może prowadzić do widocznego pogorszenia jakości obrazu.

Zastosowanie bitmap

Bitmapy są wykorzystywane praktycznie wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z grafiką komputerową. W fotografii cyfrowej (JPEG, TIFF) umożliwiają zapisywanie zdjęć o dużej liczbie kolorów i szczegółów. W grafice internetowej (PNG, GIF) są powszechnie używane do tworzenia ilustracji, banerów czy ikon z przezroczystym tłem. W interfejsach użytkownika bitmapy w formacie PNG często wykorzystywane są do tworzenia przycisków i ikon o wysokiej jakości. Z kolei w profesjonalnych wydrukach (TIFF) bitmapy pozwalają na uzyskanie najwyższej jakości wydruku z bogatym zakresem kolorów.

Bitmapy są niezwykle popularne, ponieważ są proste w użyciu i pozwalają odwzorować obrazy o dużej liczbie kolorów i szczegółów. Dzięki temu świetnie nadają się do przechowywania zdjęć, realistycznych ilustracji oraz materiałów wymagających dużej precyzji kolorystycznej.

Bitmapy to popularny sposób zapisywania obrazów cyfrowych, używany w fotografii, Internecie i profesjonalnym druku. Dzięki nim można przedstawić miliony kolorów i szczegółów, a różne formaty plików – BMP, PNG, JPEG, GIF czy TIFF – pozwalają dobrać najlepszy do danego zastosowania. Warto pamiętać, że odpowiednie wykorzystanie i optymalizacja obrazów bitmapowych (np. przez zmniejszanie ich rozmiaru i dodawanie atrybutów alt) może pośrednio wspierać pozycjonowanie stron internetowych. Znajomość tych podstaw ułatwia tworzenie i wykorzystywanie grafiki w codziennych projektach.